يُوسُفُ اَيُّهَا الصِّدّ۪يقُ اَفْتِنَا ف۪ي سَبْعِ بَقَرَاتٍ سِمَانٍ يَأْكُلُهُنَّ سَبْعٌ عِجَافٌ وَسَبْعِ سُنْبُلَاتٍ خُضْرٍ وَاُخَرَ يَابِسَاتٍۙ لَعَلّ۪ٓي اَرْجِعُ اِلَى النَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَعْلَمُونَ

Yûsufu eyyuhâ-ssiddîku eftinâ fî seb’i bekarâtin simânin ye/kuluhunne seb’un ‘icâfun veseb’i sunbulâtin ḣudrin veuḣara yâbisâtin le’allî erci’u ilâ-nnâsi le’allehum ya’lemûn(e)

Ey Yusuf dedi, ey çok gerçek, yedi semiz ineği yiyen yedi zayıf ineği, yedi yeşil ve bir de yedi kuru başağı yor bize de belki insanlara varır anlatırım, onlar da belki bilirler, anlarlar.

(Oradan zindana gidip:) "Yusuf, ey doğru (sözlü insan)! Yedi besili ineği yedi zayıf (ineğin) yemesi ve yedi yeşil başağın diğerleri kuru olan (yedi başağı sarıp kurutuvermesi) konusunda bize fetva ver. Umarım ki insanlara da (senin söylediklerinle ve isabetli te’villerinle) dönerim, belki onlar (bunun anlamını ve senin faziletli farkını)öğrenmiş olurlar" (ricasını iletmişti).

Zindana gönderilince: “Ey Yûsuf ey doğru sözlü arkadaş! Bize yedi semiz ineği, yedi arık inek yiyor ve yedi yeşil başak, diğeri de bir o kadar kuru başak… şeklindeki bir rüyanın yorumunu yap ki, saraydaki insanların yanına döneyim ve onlar da böylece senin, nasıl bir kimse olduğunu öğrensinler!”

“Ey Yûsuf, ey doğruluk sembolü! Yedi arık ineğin yediği, yedi semiz inek ve yedi yeşil başakla yedi kuru başak konusunda bize yorumunu söyle. Ümit ederim ki, insanlara isabetli yorumlarla dönerim. Umulur ki, onlar da doğruyu öğrenirler.” dedi.

"Yusuf, ey çok doğru kişi! Bize yedi zayıf (ineğ)in yediği yedi semiz inek ve yedi yeşil başak ile bir o kadar kuru (başak) hakkında bilgi ver. Olur ki insanlara dönerim ve onlar da bilirler."

(Zindana gidip:) 'Yusuf, ey doğru (sözlü insan).. Yedi besili ineği yedi zayıf (ineğin) yediği ve yedi yeşil başakla diğerleri kuru olan (rüya) konusunda bize fetva ver. Umarım ki insanlara da (senin söylediklerinle) dönerim, belki onlar (bunun anlamını) öğrenmiş olurlar.'

(Delikanlı, hükümdarın izniyle zindana gidip şöyle dedi): Yûsuf, ey doğru sözlü! Bize şunun fetvasını ver (tâbirini yap): “Yedi semiz ineği, yedi cılız inek yiyor ve yedi yeşil başağı da diğer yedi kuru başak sarmalayıp onlara galip gelmiş.” Ümid ederim ki, (uygun bir cevapla) insanlara dönerim de, belki kıymetini bilirler.”

“Ey Yusuf, ey çok doğru olan arkadaş! Bize kendilerini yedi cılız ineğin yediği yedi semiz inek ile yedi yeşil başak ve yedi kuru başak hakkında bilgi ver ki, millete gidip onlara bildireyim. Belki öğrenirler…”

Böylece hapishanede Yûsuf'un yanına gitti ve ona, “Ey Yûsuf, ey özü sözü doğru arkadaş!” dedi. “Rüyada görülen yedi zayıf ineğin yedi semiz ineği yemesi ve yedi yeşil başakla bir o kadar kurumuş başak ne anlama gelir, bunu bana yorumla! Ümit ederim ki bu soruyu soran insanların yanına dönerim de belki onlar da doğruyu öğrenirler.”

O dedi ki: «Ey Yusuf! Ey gerçek adam ! Yedi semiz ineği, yedi zayıf ineğin yemesine ne dersin? Yedi yeşil başakla, yedi kuru başakçin de bizlere söyleyesin, varıp halka anlatayım, bileler»

(Zindana varınca) dedi ki: “Ey özü sözü dosdoğru Yusuf! (Rüyada görülen) yedi zayıf ineğin yedi semiz ineği yemesi ve yedi yeşil başak ile bir o kadar sayıdaki kuru başak hakkında bize yorum yap. Ümit ederim ki (vereceğin bilgi ile) insanlara dönerim de onlar da (senin değerini) bilirler.”

Mahbese gitdi: "Ey sözi doğrı olan Yûsuf Ru’yâda yedi semiz sığırın yedi za’îf sığır tarafından yutuldığını ve yedi yeşil başağı yedi kurumuş başağın ta’kîb iylemesini görmek ne dimekdir. Bana söyle ki beni gönderenlerin yanına ’avdet iylediğim vakit senin fazlını anlasınlar." didi.

Hapishaneye varıp: "Ey doğru sözlü Yusuf! Rüyada görülen yedi semiz ineği yedi zayıf ineğin yemesi; yedi yeşil başak ve bir o kadar kuru başak nedir? Bize yorumla, ben de insanlara ulaştırayım da bilsinler" dedi.

(Zindana varınca), “Yûsuf! Ey doğru sözlü! Rüyada yedi semiz ineği yedi zayıf ineğin yemesi, bir de yedi yeşil başakla diğer yedi kuru başak hakkında bize yorum yap. Ümid ederim ki (vereceğin bilgi ile) insanlara dönerim de onlar da (senin değerini) bilirler” dedi.

(Zindana gelerek) “Yûsuf! Ey özü sözü doğru arkadaş! (Rüyada görülen) yedi arık ineğin yediği yedi semiz inek ile yedi yeşil, bir o kadar da kuru başak hakkında bize yorum yap. Umarım ki, bu bilgiyle insanlara dönerim ve umarım onlar da belki (ne yapacaklarını) bilirler” dedi.

(Yusuf'un yanına gelerek dedi ki:) Ey Yusuf, ey doğru sözlü kişi! (Rüyada görülen)  yedi arık ineğin yediği yedi semiz inek ile yedi yeşil başak ve diğerleri de kuru olan (başaklar)  hakkında bize yorum yap. Ümit ederim ki, insanlara (isabetli yorumunla)  dönerim de belki onlar da doğruyu öğrenirler.

(Zindana gidip:) "Yusuf, ey can arkadaşım, bize yedi sıska inek tarafından yenen yedi semiz inek, yedi yeşil ve kuru başak hakkında açıklama getir de halka bilgi vereyim."

"Ey Yusuf, ey doğru sözlü! Bize şunu hallet: Yedi semiz ineği, yedi cılız inek yiyor. Ve yedi yeşil başakla diğer yedi kuru başak. Umarım ki, o insanlara doğru cevap ile dönerim, onlar da (senin kadrini) bilirler."

Yusüf! Ey sıddık! Bize şunu hallet: «yedi semiz inek bunları yedi arık yiyor ve yedi yeşil başakla diğer yedi de kuru» ümid ederim ki o nâsa cevab ile dönerim, gerektir ki kadrini bilirler

(Delikanlı, melikin izniyle zindana gidip, Yûsuf’u bularak şöyle dedi:) “Ey Yûsuf, ey doğru sözlü adam! (Melikimiz tuhaf bir rüya görmüş ve hiç kimse rüyasını yorumlayamıyor. Rüyada görülen yedi zayıf ineğin, yedi semiz ineği yemesi ile (aynı rüya içerisinde görülen) yedi yeşil başak ve yedi kuru başak hakkında (yorum yaparak) bunlar hakkında bize bilgi ver. Ümit ederim ki, (benden haber bekleyen) insanlara (senin isabetli yorumunla) dönerim de (böylece) onlar da (rüya hakkındaki doğru yorumu ve senin ne kadar faziletli bir kimse olduğunu) öğrenirler.”

Ey doğru sözlü Yusuf! Yedi besili sığırı yiyen, yedi zayıf sığır ile yedi yeşil başak ve kuru başağın ne anlama geldiğini bize açıkla. Döndüğümde insanlara anlatayım da böylece onlar senin değerini öğrenmiş olurlar.

(Zindana gidib): «Yuusuf, ey çok doğru sözlü (dedi) kendisini yedi arık (inek) yemekde olan yedi semiz inekle yedi yeşil ve diğer (yedi) kuru başak hakkında bize bir fetva ver. Ümîd ederim ki insanlara (isaabetli cevâbınızla) dönerim. Belki (bu suretle) onlar (senin yüce kadrini) bilirler».

(Zindana gelince dedi ki:) “Yûsuf! Ey doğru sözlü kişi! (Rüyâda) yedi zayıf(ineğ)in yedi semiz ineği yediğini ve yedi yeşil başak ile (bir o kadar da) diğer kuru başakları (görmeyi) bize açıkla! Umulur ki (saraydaki) insanlara dönerim de (senin kadrini)bilirler.”

Yusuf’a “Ey doğru sözlü arkadaş! Yedi adet zayıf sığırın, yedi adet besili sığırı, sonra da yedi yeşil başağı ve diğer kurumuş başakları yemesinin yorumunu bize haber verirsen, bende insanlara dönüp (anlatırım). Belki onlarda bu rüyanın yorumunu öğrenirler.” dedi.

"Yusuf ! ey doğru kişi! Yedi sıska inek yedi semiz ineği yiyor. Bir de yedi kuru başakla yedi kuru başak. Bunların nasıl yorumlanacağını bana bildir ki ben de bunu herkese ulaştırayım da onlar da anlasınlar."

45, 46. Zindandan kurtulan kimse uzun müddet sonra Yusuf u hatırlayarak «— Ben size onun tâbirini haber veriyorum, hele beni gönderin» dedi. Zindana gidip «— Yusuf! Ey çok doğru sözlü! Yedi semiz ineği yedi zayıf inek yiyor, bir de yedi yeşil, yedi kuru başak bulunuyor. Bunun tâbirini bildir, halka [¹] döneyim de onlar da fazl-u şerefini [²] bilmiş olsunlar» dedi.

(Dedi ki): “Yûsuf! Ey özü-sözü doğru adam! Rüyada yedi semiz ineği, yedi cılız ineğin yemesi ve bir de yedi yeşil başakla bir o kadar da kuru başağın ne anlama geldiğini bize açıkla! (Saraydaki) insanlara geri döneyim onlar da (seni) öğrensinler!”

“Yusuf, ey doğru sözlü! Yedi zayıf ineğin yediği yedi semiz ineğe ve yedi yeşil başak ile yedi kuru başağa ilişkin bize açıklama yap. Umarım ki insanlara (bir ilimle) dönerim, belki onlar da (böylece hakikati) öğrenmiş olurlar.”

Sonra alelacele Yûsuf’un yanına gelerek, “Ey Yûsuf, ey doğru sözlü adam!” dedi, “Kralımız tuhaf bir rüya görmüş ve hiç kimse rüyasını yorumlayamıyor. Bunu ancak sen bilebilirsin. Rüyada görülenyedi cılız ineğin yediği yedi semiz inek ile yedi yeşil başak ve yedi kuru başak ne anlama geliyor, bunlar hakkında bizi aydınlat. Ümit ederim ki, benden haber bekleyen insanlara senin isabetli yorumunla dönerim de, böylece senin ne kadar değerli biri olduğunu onlar da öğrenirler.

-“Yûsuf! Ey Çok Doğru / Sıddîk Arkadaş!
Bu konuda bize görüş bildir:
Yedi zayıf inek yedi semiz ineği yiyor.
Yedi yeşil başak ve diğerleri kurumuş!
Umulur ki ben, İnsanlar’a geri dönerim; onlar da bilirler”.

Yusuf! Canım arkadaşım! Acaba bana yedi zayıf ineğin yedi besili ineği yediği rüyayı yorumlayabilir misin,? Ayrıca yedi yeşil ve yedi kuru başağın ne anlama geldiğini? Dönüp insanlara anlatayım, sonucu bilmek için meraktan çatlamışlardır şimdi.

Adam zindandaki Yusuf’un yanına geldi; "Ey Yusuf! Ey doğruları söyleyen insan! Bize şu rüyayı çöz! Yedi semiz ineği, yedi zayıf inek yiyor. Yedi yeşil yedi kuru başak neyi anlatıyor? Umarım ki rüyanın yorumunu öğrenir, sonra dönüp insanlara giderim! Onlara anlatarak bilgilendiririm!" dedi.

“Ey Yusuf, ey doğru sözlü kişi! (Rüyada görülen) yedi zayıf ineğin yediği yedi besili inek ile yedi yeşil başak ve diğerleri de kuru olan (başaklar) hakkında bize yorum yap! Ümit ederim ki insanlara (yorumunla) dönerim de belki onlar da (gerçeği) öğrenirler.” (demişti).

(Zindana varınca): “Ey Yûsuf! Ey dosdoğru (insan!) Yedi zayıf (ineğin) yediği, yedi besili inek ve yedi yeşil başak ve diğer (yedi) kuru (başak şeklindeki bir rüyayı) bize yorumla. Ben insanların yanına (senin bu yorumunla) varınca, belki onlar (senin kıymetini) anlarlar” dedi.

[Ve böylece Yusuf’u hapishanede görmeye gitti ve o’na:] “Ey Yusuf, ey özü-sözü doğru adam!” dedi, “[Rüyada görülen] yedi çelimsiz ineğin yediği yedi semiz inek ve yedi yeşil başakla (yedi) kurumuş başak ne anlama gelir, bunu bana yorumla ki [senin açıklamanla saraydaki] insanların yanına döneyim ve onlar da [böylece senin nasıl biri olduğunu] öğrensinler!”

Yusuf! Ey benim özü sözü doğru arkadaşım! Rüyada yedi semiz ineği yedi zayıf ineğin yemesi ve yedi yeşil başak ile yedi kuru başak görmenin ne anlama geldiğini bize yorumla da, dönüp onlara bildireyim. Ümit ederim ki senin kıymetini anlarlar. 49/15

(Hapishaneye gelerek): “Yusuf, ey özü sözü doğru arkadaşım!”[¹⁸⁶⁷] dedi, “Şu rüya hakkındaki görüşünü bana söyle: Yedi besili inek zayıf olan diğer yedisi tarafından yeniliyor; ayrıca yedi yeşil başak ve bir o kadar da kuru başak?.. Keşke insanların yanına (doğru cevapla) dönebilsem; böylece bakarsın senin (değerini) de anlamış olurlar.”

(Zindana gitti ve) "Yusuf, ey doğru sözlü (kralın gördüğü rüya) yedi cılız ineğin yedi semiz ineği yemesi ve yedi yeşil başakla, bir o kadar kuru başak hakkında bize bir yorum yap. Umarım ki insanlara (isabetli yorumunla) dönerim de, onlar bundan yararlanırlar ve senin kadrini bilirler" dedi.

(Zindana varınca): "Yûsuf! Ey doğru sözlü! Rüyada yedi semiz ineği yedi zayıf ineğin yemesi, bir de yedi yeşil başakla diğer yedi kuru başak hakkında bize yorum yap. Ümid ederim ki (vereceğin bilgi ile) insanlara dönerim de onlar da bilirler" dedi.

Hazret-i Yusuf'a geldi dedi ki: (Ey Yusuf!) «Ey pek doğru sözlü! Bize malumat ver, yedi semîz sığır hakkında, ki onları yedi zayıf (sığır) yiyor. Ve yedi yeşil başak ile diğer kuru başaklar (hakkında). Umulur ki o nâsa dönerim, ihtimal ki, biliverirler.»

Hapishaneye gidip: “Yusuf! Sözü doğru ve isabetli olan aziz dostum! Şu müşkil rüya hakkında bize bir çözüm bildir lütfen: “Yedi semiz ineği yiyen yedi zayıf inek ile yedi yeşil başak ile yedi kuru başağın anlamı ne olabilir? Ümid ederim ki isabetli yorumunu öğrenip ilgili insanlara aktarırım, böylece onlar da doğruyu öğrenir ve senin kıymetini bilirler. ”

(Zindana, Yusuf'un yanına geldi, dedi ki): "Yusuf, ey çok doğru söyleyen, bize şu rü'yayı çöz: Yedi semiz ineği, yedi zayıf (inek) yiyor ve yedi yeşil, yedi de kuru başak (neyi gösterir)? Umarım ki senin yorumunla insanlara dönerim, onlar da bilirler."

(Sâkî zindâna gelerek) "Ey sâdık Yûsuf! Yedi semiz öküzi yedi zayıf öküzün yutduklarını, yedi yeşil başağı yedi kurı başağın mahv itdiğini bana ta'bîr it. Tâ ki gidüb nâsa haber vireyim, bunı bilsünler" didi.

“Yusuf! Ey özü sözü doğru kişi! Şu rüya hakkında bize sağlam bir şey söyle. Besili yedi ineği yedi zayıf inek yiyor. Yedi yeşil başak, bir o kadar da kuru başak var. Söyle de o insanlara döneyim belki onlar da öğrenirler.”

-Yusuf, ey doğru sözlü arkadaşım. dedi, yedi besili ineği, yedi zayıf ineğin yemesi ve yedi yeşil başak ve yedi kuru başağın ne olduğunu bize yorumla da dönüp onlara bildireyim, ümit ederim ki seni anlarlar.

“Yusuf, ey özü sözü doğru kişi,” dedi. “Bize yedi zayıf ineğin yediği yedi semiz inek ile yedi yeşil ve yedi kuru başağı tabir et ki, insanların yanına bu haberle döneyim; bakarsın senin değerini böylelikle bilirler.”

"Yûsuf, ey özü-sözü doğru insan! Şu rüyayı yorumla bize. Yedi semiz inek var, yedi cılız inek bunları yiyor; yedi yeşil başak, bir yedi tane de kuru başak. Umarım buradan insanların yanına giderim, onlar da öğrenirler."

“iy yūsuf iy yavlaķ girçek! bellü hükm eyle bize yidi śıġırlarda semizler yir anları-y-idi aruķlar daħı yidi śalķumlar yaşıllar daħı ayruķlar ķurular. ola kim ben dutam ādemįlere ola kim anlar bileler.”

Yūsufa: İy Yūsuf, girçek söyleyici, ta‘bīr eyle bu düşi ki yidi semiz ṣıġıryidi aruḳ ṣıġırları ve yidi yaşıl buġday başları ve yidi ḳuru başlar, daḫıta‘bīridür, didi. Ola kim dönem mülk‐ile ḫalḳa ola kim fażluñı bileler.

(Cavan oğlan padşahın izniylə zindana gəlib dedi: ) “Yusif! Ey doğru danışan adam, bizim üçün bir yoz görək! Yeddi arıq inək yeddi kök inəyi yeyir. Yeddi yaşıl sünbül, yeddi də quru sünbül. (Bir bunun mə’nasını mənə izah elə). Bəlkə, mən adamların yanına (düzgün cavabla) qayıda bilim; bəlkə, onlar da (bu yuxunun mə’nasını) bilsinlər!”

(And when he came to Joseph in the prison, he exclaimed) : Joseph! O thou truthful one! Expound for us the seven fat kine which seven lean were eating and the seven green ears of corn and other (seven) dry, that I may return unto the people, so that they may know.

"O Joseph!" (he said) "O man of truth! Expound to us (the dream) of seven fat kine whom seven lean ones devour, and of seven green ears of corn and (seven) others withered: that I may return to the people, and that they may understand."(1703)